Met Noordoost Friesland als bakermat
Craetsenberg's hoff
Rob Krassenberg
Het onderzoek naar de stamboom van de familie Krassenberg is gestart door Rob en hij vond een aantal bijzondere documenten, waaruit valt af te leiden dat zijn familienaam afgeleid is van de naam van een boerderij, die destijds gelegen was in de buurtschap Noordink van de gemeente Hengelo Gld.
Zijn verslag begint met ene Jan Mennink, die omstreeks 1590 geboren moet zijn in Hengelo Gld. Volgens een verpondingskohier uit 1649 is Jan Mennink pachter van een boerderij met de naam "Den Craesenberg". Eigenaar van die boerderij is op dat moment ene Albert Stuep uit Arnhem.
Ongetwijfeld is Jan Mennink gehuwd geweest maar zijn echtgenote is tot nu toe onbekend gebleven. Wel ontdekt Rob twee zonen van Jan Mennink. Het zijn Lubbert en Berent. Beide zonen zijn geboren in Hengelo Gld. Lubbert omstreeks 1610 en Berent omstreeks 1613. In de doop- en trouwboeken is de naam "Cremer" toegevoegd aan de namen van de twee zonen. Rob leidt daaruit af dat Jan Mennink behalve pachter van de boerderij "Den Craesenberg" ook marskramer is geweest. Aan de naam van Berent wordt ook nog de naam Jansen toegevoegd. In deze stamboom is Berent daarom vermeld als Berent Jansen Cremer.
Uit het verpondingskohier van 1656 blijkt dat Lubbert de Cremer en consorten eigenaar zijn van de boerderij "Den Craesenberg". Lubbert en Berent zijn dus op enig moment eigenaar geworden van de boerderij.
Berent Jansen Cremer trouwt met Heijle Henrics Wiemelink en uit dat huwelijk wordt in 1640 een dochter geboren. Zij krijgt de naam Aeltjen Berents. In de stamboom is zij vastgelegd als Aeltien Berents Cremer.
Aeltjen Berents trouwt op 17 maart 1661 met Willem Lucassen, die een zoon is van Lucas Rerinck en die woonachtig was op de nabij gelegen boerderij met de naam "Rerinck". Willem Lucassen overlijdt in 1673.
Na het overlijden van Willem Lucassen trouwt Aeltjen Berents in 1674 opnieuw, nu met Berent Reerink die een zoon is van Hendrik Hesselink en Fenne Forckink. Uit het huwelijk van Willem en Aeltjen worden drie zonen geboren. Zoon Jan is vermoedelijk vroeg overleden. Zoon Willem gaat als oudste zoon op de boerderij "Reerink" wonen en voor zoon Hendrick, die als Hendrick Reerink in de stamboom terug te vinden is, hebben Willem en Aeltjen een andere oplossing.
Blijkbaar zijn Willem Lucassen en Aeltjen Berents eigenaar geworden van de boerderij "Den Craessenberg" want op 26 april 1714 legateren zij het huis "den Kraetzenberg" aan hun zoon Henric. Dat staat te lezen in het Protocol van Contentieuze en Voluntaire Acten van het Richterambt Hengelo.
Protocol van Contentieuze en Voluntaire Acten
Het is jammer dat de scans van deze akten, die in 2009 gemaakt zijn met een eenvoudige camera, zo onscherp zijn. Met een beetje moeite lukt het toch om een paar regels tekst te ontcijferen. De akte, waar het hier om gaat begint rechts onderaan op deel 01 en wordt vervolgd op deel 02, links boven. Klik op de akten om de afbeelding te vergroten.
Hier volgt een kort stukje uit de akte:
"Op den 26 april 1714
Coram
Aaron Exalto D'Almaras, rigter
Gerigtsluijden: Adriaen van Oversteeg en Berent Everwenninck
Verschenen Berent Rerinck en Aeltjen Berents ( beide een beetje ziek, doch bij het volle verstand...) legateren om sonderlinge redenen en diensten die zij van haer soon Henric en huisvrouw Berentjen Onsteins hebben ondervonden, haer comparanten huis den Kraetzenberg, en de grond waarop dit huis gebouwd is, Noordink (met begrenzingen...)."
Zoon Hendrick Reerink en zijn echtgenote zijn daarmee gezamenlijk eigenaar geworden van de boerderij "Den Craesenberg". De rest van de nalatenschap moet gedeeld worden met de andere kinderen.
Uit het huwelijk van Hendrick Reerink wordt in 1704 zijn zoon Gerrit Hendrikz geboren, die later met de naam Gerrit Hendrikz Craassenberg door het leven zal gaan. De boerderij "Den Craesenberg" heeft gediend als naamgever voor Gerrit Hendrikz Craassenberg en voor al zijn nakomelingen. Die zullen allemaal de naam Craassenberg of een verbastering daarvan gebruiken. In 1787 verschijnt de naam Krassenberg. Rob stamt in rechte lijn af van Hendrick Reerink.
Huis den Kraetzenberg
Waar lag Huis den Kraetzenberg, dat in 1714 in handen kwam van Hendrick Reerink en zijn vrouw. Die boerderij is met verschillende benamingen in oude documenten terug te vinden. Het zijn onder meer de namen Craetsenberg's hoff, huis den Kraetzenberg en Den Craessenberg, die Rob tijdens zijn speurtocht tegenkomt.
Rob veronderstelt dat de boerderij met de naam Craetsenberg's hoff lag tussen de boerderijen met de namen Reerink en Mennink. Die twee zijn goed te vinden op de kadasterkaarten uit 1832 en de benamingen van die boerderijen zijn ook heden ten dage nog steeds aanwezig in de gemeente Hengelo Gld. Tussen die twee ligt echter geen boerderij met de naam "Craetsenberg's hoff" en die heeft daar vermoedelijk ook nooit gelegen. Op de kadasterkaart uit 1832 staan in sectie B (Noordink) wel die twee andere boerderijen.
Ten noorden van Erve Reerink ligt perceel B696 en op de kadasterkaart uit 1832 is daar de naam "Krassenberg" bijgeschreven. Bebouwing schijnt niet aanwezig te zijn. Op de kadasterkaarten, die op HisGis gepubliceerd zijn, is deze plek goed terug te vinden. Daaruit blijkt dat dit perceel in 1832 in gebruik was als boomgaard.
Veel nieuwe informatie is te vinden op de websites, die door de Stichting Oud Zelhem in de lucht gehouden worden. Er is een afzonderlijke site met interessante informatie over Oud Hengelo. Daarmee kan het onderzoek van Rob aangevuld worden.
In de linker kolom van de startpagina van deze site kan gezocht worden naar "Boerderij op naam". In het daarop volgende scherm verschijnen de boerderijnamen in de rechter kolom. Met toestemming van Harry Somsen die de websites beheert van de Stichting Oud Zelhem, wordt de volgende, aanvullende informatie gevonden en op deze site geplaatst.
De boerderij met de naam Kraassenberg.
De boerderij wordt beschreven als een daghuurdersplaatsje dat in 1868 werd afgebroken. De oudste vermelding dateert uit 1629 (verpondingsregister) en de volgende oude benamingen zijn bekend: "Krassenberg, Krazenberg, Kraessenberg, Kraastenberg, Craesenborg, Craassenberg, Crasenbarg".
In het verpondingsregisters in 't Rigterambt Hengelo (tussen 1576-1656) staan de volgende vermeldingen:
1629: '1-7-12 Kraesenborch 1-4-'
1650: 'Den Craesenborg, Cremer Lubbert'
1656: 'Den Craesenborg, Cremer Lubbert en consorten'.
Het huis stond iets ten noorden van de boerderij met de naam "Den Tap". Vanaf 1820 hebben daar geen personen gewoond met de naam Krassenberg of iets wat daarop lijkt.
De plaats van het boerderijtje staat omcirkeld op de kadasterkaart uit 1832.
De boerderij met de naam De Tap.
Het tegenwoordige adres van de boerderij is Vordenseweg 41 in Hengelo Gld. De oudste vermelding van deze boerderij dateert uit 1743 met de benamingen "Den Tap" en "De Kleyne Craasenberg".
In 1743 staan in het Markenboek twee boerderijen, die gelegen zijn tussen de boerderij met naam Runneboom Reerink en de boerderij met de naam Heijsterboom. Daarover staat in het Markenboek:
Runnebooms Hof ¼ stem
Rerink gehele stem
Craetsenborgs Rerink ¼ stem
Craetsenborgs Henrik ¼ stem
Heijsterboom ½stem
Volgens het kadaster was in 1832 Hendrik Menkhorst eigenaar van "De Tap" en daar hoorde ook perceel B696 bij met als omschrijving "boomgaard". Dat is in overeenstemming met de kaart van HisGis uit 1832 en dat is ook het perceelnummer van het daghuurdersplaatsje met de naam Kraassenberg, dat hiervoor beschreven is.
In het jaar 1820 en de jaren daarna was Hendrik Menkhorst de bewoner. De naam Krassenberg komt vanaf 1820 niet in de bewoning voor.
De boerderij met de naam Gietelink.
Deze is te vinden aan de Vordenseweg 49 in Hengelo Gld en is in zoverre interessant omdat als bewoners in 1820 vermeld worden Jan Kraassenberg en Aaltjen Kranenberg. Deze Jan Craesenberg is een kleinzoon van Hendrick Reerink, die bij legaat de eigendom verkreeg van het huis "den Kraetzenberg"
Kan met deze nieuwe informatie met een zekerheid van 100% bepaald worden waar Huis den Kraetzenberg lag? Nee, dat niet hoewel er wel vermoedens zijn die wijzen in de richting van of de boerderij "Kraassenberg" of de boerderij "De Tap". En daar moet het bij blijven.
Als u vragen heeft over of commentaar op de informatie van deze site, neem dan a.u.b. contact met ons op. We horen graag van u.
